Đất Rừng Phương Nam

An là một cậu bé sinh sống ở đô thành của khu vực Nam Kỳ Lục tỉnh cùng với mẹ của mình vào những năm 1920 – 1930. Ba của An là Hai Thành, một người đi theo cách mạng với mong muốn đánh đuổi thực dân Pháp ra khỏi Việt Nam. Khi danh tính của Hai Thành bị bại lộ, mẹ của An đã dẫn cậu rời khỏi đô thành dưới sự chỉ dẫn của thầy giáo Bảy. Trên đường đi thì một cuộc biểu tình của quần chúng nhân dân đã diễn ra khi Võ Tòng – một thành viên của tổ chức Nghĩa quân Lục tỉnh – bị bắt giữ. Tại đây, một vụ xô xát đã diễn ra giữa binh lính Pháp và những người biểu tình, dẫn đến việc mẹ của An vô tình đã bị lính Pháp bắn chết. Út Lục Lâm – một tên trộm trong thời chiến đã vô tình thấy cảnh tượng này nên hắn đã quyết định hỗ trợ An rời khỏi đó.

Sau khi chôn cất mẹ của mình, An đã bị ngất vì đói nhưng được Út Lục Lâm cưu mang bằng số tiền mà hắn trộm được. Để sinh tồn, An cũng đã phải học cách ăn trộm theo Út Lục Lâm. Trong một dịp Tết Đoan ngọ, chính quyền bảo hộ Pháp dưới sự chỉ đạo của tướng Durie đã quyết định xử tử Võ Tòng công khai trước mặt quần chúng nhân dân nhằm răn đe về hành vi phản loạn, chống lại chính quyền bảo hộ. Trong lúc chứng kiến vụ hành quyết, An đã bị say men cơm rượu và cậu vô tình trở thành người khai màn cho việc cướp pháp trường và giải cứu Võ Tòng, với sự xuất hiện phản công ngay sau đó của tổ chức Chính Nghĩa hội[a] – một chi nhánh trong tổ chức Nghĩa quân Lục tỉnh. Sau khi Võ Tòng được giải cứu, An và Út Lục Lâm cũng bắt đầu mất liên lạc với nhau. An được cưu mang bởi ông Tiều – một thầy thuốc người Hoa và cũng là một thành viên của Chính Nghĩa hội, bên cạnh đó ông có một đứa con gái tên là Xinh. An đã được ông Tiều huấn luyện và trở thành một thành viên của Chính Nghĩa hội sau lời thề. Trong một buổi ghé thăm chợ nổi trên sông, An có dịp gặp gỡ với Cò, ông Ba "bắt rắn", bác Ba Phi, bà Tư Ù và Tư Mắm – một người đang theo đuổi ông Tiều. Một gánh hát cải lương với sự góp mặt của thầy giáo Bảy cũng đã đến khu vực nhằm lan tỏa nghệ thuật về lòng yêu nước cho nhân dân. Cả ba bạn An, Cò và Xinh cũng được mời tham gia diễn tuồng trong dịp Tết Trung thu sắp diễn ra.

Không lâu sau đó, một thành viên của Chính Nghĩa hội bị bắt giữ. Nhiều nghĩa quân của khu vực Nam Kỳ cùng lực lượng cách mạng đã có một cuộc trao đổi nhằm giải thoát các tù nhân, nhưng giữa họ lại nảy sinh nhiều mâu thuẫn. Trong lúc thi hành giải thoát tù nhân, ông Tiều đã bị bọn lính Pháp bắt giữ. Trong tù, ông Tiều đã phát hiện ra Tư Mắm là nhân tình của tướng Durie và thực chất cô là gián điệp được cài vào làng quê nhằm tiếp cận và tiêu diệt các tổ chức nghĩa quân cũng như lực lượng cách mạng. Cùng lúc đó, Út Lục Lâm đang lẻn vào dinh thự của tướng Durie để trộm thì phát hiện sự việc trên nên liền báo tin cho An. Khi bị bắt giữ, Xinh đã vô tình tiết lộ cho Tư Mắm biết rằng ba của An chính là Hai Thành và cả hai sẽ gặp nhau trong dịp Tết Trung thu ở gánh hát cải lương.

Vào dịp Tết Trung thu, gánh hát cải lương đã biểu diễn với sự quản lý chặt chẽ của binh lính Pháp. Trong lúc vở cải lương được diễn, An vào vai một vị vua và phát hiện ra rằng người đang vào vai ngai vàng mình đang ngồi chính là ba của mình, nên cậu đã quỳ xuống và cảm tạ vì quá xúc động. Lúc này, Tư Mắm đang ngồi ở phía ghế khán đài đã ra hiệu cho tướng Durie đổ quân vào gánh hát. Vở cải lương lúc này vẫn tiếp tục diễn và rồi được che màn lại để giúp cho ba của An vào bên trong cánh gà. Tướng Durie đã yêu cầu gánh hát ngừng diễn và bắt đoàn phải giao nộp Hai Thành ra, nhưng đã bị thầy giáo Bảy từ chối. Sau đó, thầy giáo Bảy đã bị tướng Durie bắn chết tại chỗ, còn bác Ba Phi cũng nhanh chóng kêu gọi quần chúng nhân dân chống lại quân Pháp nhưng cũng bị Tư Mắm bắn chết. Trước việc lo sợ nhiều dân thường phải hy sinh, Hai Thành đã quyết định lộ diện nhưng được lực lượng cách mạng cùng các nghĩa quân giải vây. Do biết được thân phận của An, Tư Mắm quyết định đuổi theo cậu khi cậu đang cùng ông Tiều, Cò và Xinh bỏ chạy. Lúc này, Út Lục Lâm đã bất ngờ xuất hiện và nhanh chóng đỡ đạn khi Tư Mắm định giết An, may thay hắn vẫn còn sống sót vì viên đạn chỉ trúng vào bảo vật của mẹ An trong túi áo hắn. Ngay sau đó, ông Tiều đã phi đao giết chết Tư Mắm.

Sau khi trốn thoát thành công, An và những người thân cận của mình cùng đi phiêu du trên sông, và rồi họ gặp Út Trong khi cô đã cất lên câu hò của vùng đất Nam Bộ. Trong lúc này, một con cá sấu đã xuất hiện tấn công cả bọn khi đang đi trên ghe thì họ được Võ Tòng giải cứu. Việc Võ Tòng xuất hiện như đang báo hiệu với An rằng ba của cậu đã trốn thoát thành công trong cuộc bao vây đột xuất của binh lính Pháp. Hành trình của An và những người thân cận khác vẫn sẽ còn nhiều chông gai ở phía trước.